Με αφορμή την επέτειο του Πολυτεχνείου, ένα σχόλιο και δύο κείμενα.

Η επέτειος ενός ιστορικού  γεγονότος,  έναυσμα για μνήμη, γνώση, προβληματισμό, καθορισμό της σημερινής μας δράσης.

Τότε

οι πολιτικές συνθήκες ήταν απλές και ξεκάθαρες, τα καθήκοντα ήταν συγκεκριμένα και σαφή, αλλά η δράση απαιτούσε όχι μόνο θέληση και ήθος αλλά και γενναιότητα και μεγάλες θυσίες. Τα συνθήματα και οι στόχοι αναφερόντουσαν στις μεγάλες πανανθρώπινες αξίες της ελευθερίας, της δημοκρατίες, της εθνικής ανεξαρτησίας, της προόδου.

Σήμερα

οι πολιτικές συνθήκες είναι σύνθετες και πολύπλοκες, τα καθήκοντα δυσδιάκριτα και ασαφή  και η δράση πολλές φορές οδηγεί σε αμφιλεγόμενα και αμφισβητούμενα αποτελέσματα. Τα μεγάλα συνθήματα αντικατασταθήκανε από παχιά λόγια, από λαϊκισμό, από δημαγωγία, από ψεύτικες υποσχέσεις.

Ας ανατρέξουμε λοιπόν, σε εκείνη την εποχή και ας προσπαθήσουμε με την βοήθεια της αναφοράς σημαντικών γεγονότων από τους πρωταγωνιστές, να διδαχθούμε, να εμπνευστούμε και να επαναπροσδιορίσουμε τις αντιλήψεις μας, τις θέσεις μας, την δράση μας. Τα ιστορικά  γεγονότα όταν είναι ζωντανά στη μνήμη μας και όταν η γνώση μας για αυτά είναι ολόπλευρη  και αντικειμενική, μας στηρίζουν για την κατανόηση των σημερινών συνθηκών και  μας διδάσκουν για την ορθότητα των σημερινών επιλογών μας.

Το πρώτο κείμενο είναι μια μαρτυρία από τη σύλληψη, τη δίκη και τη φυλάκιση μελών της αντιδικτατορικής οργάνωσης «Ρήγας Φεραίος» και το δεύτερο ένα χρονικό της πορείας της οργάνωσης στη διάρκεια της δικτατορίας.

 

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΑΥΓΗ

 Ημερομηνία δημοσίευσης: 22/04/2010

 

ΤΟΥ ΚΩΣΤΗ ΓΙΟΥΡΓΟΥ

 «Βγάλε ζωστήρα και κορδόνια παπουτσιών. Υπόγραψε εδώ τι παρέδωσες: ρολόι, αστυνομική ταυτότητα, φοιτητική ταυτότητα, ένα μεταλλικό δεκάδραχμο».

Πιάστηκα στις 10 Απριλίου 1968. Οδηγήθηκα Μπουμπουλίνας 18. Βασανίστηκα. Κρατήθηκα. Ως τις αρχές Ιουνίου. Ύστερα, στον τακτικό ανακριτή. Μετά, προφυλακισμένος «στου Αβέρωφ». Τον Αύγουστο, η δίκη στο διαρκές στρατοδικείο. Κατηγορία: Συμμετοχή στον «Ρήγα Φεραίο», αντικαθεστωτική δράση. Συγκατηγορούμενοι οι παντοτινοί μου σύντροφοι Νικηφόρος Σταματάκης, Γιώργος Μποτζάκης, Ανδρέας Σαββάκης, Νίκος Κιάος, Παύλος Κλαυδιανός, Θανάσης Αθανασίου, Αντώνης Μαργαρίτης, Νίκος Μαργαρίτης, Αρίστος Θεοδωρίδης -και οι πολυφίλητοι, οι αξέχαστοι, Κώστας Καρυωτάκης, Νίκος Γιανναδάκης και Φρίντα Λιάπα, η μία από τις δυο κοπέλες συγκατηγορούμενές μας -η άλλη ήταν η Λάγια Γιούργου, η μικρότερή μας, 18 χρονών. Νόμος: 509. Καταδίκη: 16 χρόνια ειρκτή. Δικαιώματα: μισή ώρα επισκεπτήριο τον μήνα.

Αποφυλακίστηκα τον Αύγουστο του 1973. Ακολούθησε ο Νοέμβρης του Πολυτεχνείου. Κρύφτηκα. Μέχρι τον Ιανουάριο του '74, που με κάλεσαν φαντάρο. Στην Τρίπολη, διοικητής του Α2 Γραφείου ήταν ο διαβόητος Κουρκουλάκος, ο δολοφόνος του Τσαρουχά, μαύρο φίδι. Φυγόδικος μεταχουντικά, πού άφησε τα κόκαλά του δεν ξέρω. Απολύθηκα το 1975, με τα μέτρα του Αβέρωφ για τους διωχθέντες. Είχα στο μεταξύ υπηρετήσει και με το παραπάνω τη θητεία μου ως προστάτης οικογενείας -ο πατέρας μας είχε πεθάνει το 1968 στα Κύθηρα, σε δυσμενή μετάθεση.

Αν αληθεύει ότι γενναίος είναι αυτός που δεν αφήνει να καταλάβουν πόσο φοβάται, τότε οι σύντροφοί μου στην Μπουμπουλίνας, στου Αβέρωφ, στον Κορυδαλλό, στην Αίγινα, ήταν οι γενναιότατοι.

Πώς είναι να έχεις βασανιστεί; Υπάρχει μια παλιά αμερικάνικη ταινία, ίσως την έχετε δει, «Το εξπρές του μεσονυκτίου», πολύ καλή λένε. Δεν μπόρεσα να τη δω ολόκληρη. Σαράντα δυο χρόνια μετά, δεν γίνεται να διαβάσω μια αράδα για βασανιστήρια χωρίς να πάθω. Τον φόβο όταν σε πιάνουν, το άγχος της επόμενης στιγμής, την αγωνία αν θα μπορέσεις να σταθείς δυνατότερος, τα γνώρισα και με διαπέρασαν. Για την αγωνία του σώματος, για τον σωματικό πόνο, τι θα μπορούσα να πω; Ίσως μόνο πως δεν υπάρχουν λέξεις όχι για να τον περιγράψεις, μα ούτε καν για να τον εγγράψεις στη μνήμη σου.

Στη φυλακή γνωρίσαμε ποινικούς κρατούμενους. Πολλοί τους είχαν κι αυτοί πολύ βασανιστεί. Γνώρισα ανώνυμους Εσταυρωμένους, παιδιά ενός κατώτερου θεού, προπηλακισμένους, φορτωμένους μ' όλα τα ανομήματα της κοινωνίας και μ' άλλες τόσες ποινές, για να κλείσουν «εκκρεμείς υποθέσεις της υπηρεσίας». Μερικοί ήταν ιδιαιτέρως προικισμένα άτομα, ικανοί για το καλύτερο. Είδα και τις δικές τους ουλές, είδα και τα δικά τους πόδια τουμπανιασμένα από τον φάλαγγα, μια μαύρη μάζα πηγμένου αίματος, είδα τσακισμένα δάχτυλα χεριών. Είδα αποδιοπομπαίους χωρίς ελπίδα δικαιοσύνης. Εμείς τουλάχιστον είχαμε κάποιους, πέρα απ’ τους δικούς μας, που νοιάζονταν να συνδράμουν το δίκιο μας. Αυτοί δεν είχαν να περιμένουν.

Σε ποιο κόσμο θα βρει ποτέ δικαιοσύνη ο Άνθρωπος; Όχι σε τούτον, σίγουρα. Τούτος ο κόσμος, ο χθεσινός, ο σημερινός, είναι ο κόσμος της σκοπιμότητας.

Δυο γεγονότα σφράγισαν εξαρχής τη μεταπολίτευση, σαν αποτέλεσμα του ότι η Αντίσταση βγήκε από τη δικτατορία ηττημένη, αδικαίωτη -μιλάει εύγλωττα γι' αυτό η αδιαμαρτύρητη εξαίρεσή της από την κυβέρνηση «εθνικής ενότητας». Το ένα γεγονός ήταν ο χαρακτηρισμός της επτάχρονης δικτατορίας ως «στιγμιαίου εγκλήματος». Σκοπιμότητα. Το άλλο έχει να κάμει με την τιμωρία των βασανιστών. Θυμίζω ότι για την κατάθεση των μηνύσεων των βασανισθέντων είχε οριστεί τότε καταληκτική ημερομηνία. Δεν θυμούμαι ποια, θυμούμαι, όμως, πολύ καλά, όπως κι όλοι, πιστεύω, οι ομοιοπαθείς, ότι είχε υπάρξει «κατεύθυνση» (που, ευτυχώς, κάποιοι δεν την τήρησαν) να μην κατατεθούν μηνύσεις πριν από την ημερομηνία εκείνη. Για να φανεί, λέει, αν η κυβέρνηση θα είχε τη δημοκρατική ευαισθησία να κινήσει αυτεπάγγελτη δίωξη των βασανιστών. Την παραμονή ξεκαθαρίστηκε ότι αυτό δεν επρόκειτο να συμβεί και, άρα, την επομένη θα κατατίθονταν οι μηνύσεις ατομικά. Όντως κατατέθηκαν. Αλλά, με μια ελαστική ερμηνεία τού τι εννοούσε ο νομοθέτης λέγοντας καταληκτική ημερομηνία, απορρίφθηκαν ως εκπρόθεσμες. Καμιά παράταξη, κανένα κόμμα δεν σήκωσε φωνή μεγάλη. Σκοπιμότητα.

Ακούστηκαν μόνο κάποιες μεμψιμοιρίες, πολλοί μειδιάσαμε πικρά, ίσως και με κάποια ανακούφιση μερικοί: Ας το καταπιούμε κι αυτό, εδώ γλιτώσαμε τα χειρότερα. Τα γλιτώσαμε, όμως, ή μας έμεινε στα χέρια το αυγό του φιδιού; Ποιος να φανταζόταν τότε την εκτρωματική εκκόλαψη, τριάντα-σαράντα χρόνια μετά, των ΜΜΕ. Τη διαπλοκή με συμφέροντα και κέντρα που απεργάζονται την ουσιαστική κατάλυση της λαϊκής κυριαρχίας. Τη συνέργεια με μηχανισμούς ανοιχτής καταστολής και κρυφών βασανιστηρίων. Σκουλήκια. Που τρυπώνουν, όλο και πιο δηλητηριώδη, στη ζωή μας

Ρήγας Φεραίος: Η οργάνωση που ήθελε να αλλάξει τον κόσμο

Συμπληρώθηκαν 45 χρόνια (Δεκέμβριος του 1967) από την ίδρυση   της  οργάνωσης νεολαίας  «Ρήγας Φεραίος». Μιας ασυνήθιστης περίπτωσης για τα ελληνικά πολιτικά χρονικά, με μεγάλη ιδεολογικο-πολιτική επιρροή, δράση και κύρος στον αντιδικτατορικό αγώνα και τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης.  Ο «Ρήγας Φεραίος» είχε κορυφαίο ρόλο στο αντιδικτατορικό κίνημα και στη εξέγερση του Πολυτεχνείου και της Νομικής.

Μιας νεολαίας που «αποπέμφθηκε» από την κυνική πραγματικότητα που επέβαλε η μεταπολίτευση. Τι ειρωνεία! Η οργάνωση που είχε ηγετικό ρόλο στο αντιδικτατορικό αγώνα, δεν βρήκε την θέση  της  στο μεταπολιτευτικό  τοπίο. Από τις γραμμές του «Ρήγα» πέρασαν χιλιάδες νέοι άνθρωποι που εμπνεόντουσαν από τις ριζοσπαστικές ιδέες του Μάη του 68, του «σοσιαλισμού με ανθρώπινο πρόσωπο» και της αμφισβήτησης που γέννησαν οι κοσμογονικές αλλαγές των δεκαετιών του 60 και του 70.

Ο Ρήγας Φεραίος ιδρύθηκε το Δεκέμβριο του 1967, ως Πανελλήνια Αντιδικτατορική Οργάνωση Σπουδαστών (ΠΑΟΣ) "Ρήγας Φεραίος", κυρίως από πρώην μέλη της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη και μετά τη διάσπαση του ΚΚΕ, το 1968, τοποθετήθηκε υπέρ του ΚΚΕ εσωτερικού. Κατά την διάρκεια της δικτατορίας ανέπτυξε έντονη αντιδικτατορική δράση και δεκάδες μέλη της οργάνωσης συνελήφθησαν, βασανίστηκαν και φυλακίστηκαν, ενώ οι καταδίκες των μελών του αθροίζονται σε… πολλούς αιώνες.

Παράλληλα η συμβολή του "Ρήγα Φεραίου" στην ανάπτυξη του μαζικού αντιδικτατορικού κινήματος ήταν ιδιαιτέρως σημαντική, ενώ επίσης παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στην δημιουργία των Φοιτητικών Επιτροπών Αγώνα. Οι πλατιές αυτές συλλογικότητες, που αποτελούνται από φοιτητές που αναζητούν τρόπους συλλογικής αντιδικτατορικής δράσης, θα δράσουν δημόσια στις σχόλες τους και μέσα στα αμφιθέατρα διεκδικώντας τη δυνατότητα για δημόσιες συγκεντρώσεις και συζήτησης, ενώ προφυλάσσουν τον παράνομο οργανωτικό τους ιστό. Το 1972 θα συγκροτηθεί το Διασχολικό των ΦΕΑ που συντονίζει όλες τις σχολές. Το σχήμα αυτό θα αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματικό και θα αποτελέσει τον βασικό ιστό ανάπτυξης του φοιτητικού αντιδικτατορικού κινήματος. Παράλληλα εκατοντάδες μέλη του Ρήγα θα συμμετάσχουν στην εξέγερση του Πολυτεχνείου και η οργάνωση θα έχει την πλειοψηφία στην συντονιστική επιτροπή κατάληψης.

Τον Ιούνιο 1974 μετονομάστηκε σε Πανελλαδική Οργάνωση Νέων (ΠΟΝ) "Ρήγας Φεραίος" και αυτοαναγνωρίστηκε ως νεολαία του ΚΚΕ εσωτερικού. Στη μεταπολίτευση συνέχισε τη δράση του, έχοντας ιδιαίτερη ανάπτυξη στο φοιτητικό κίνημα. Στην Α΄ Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του 1976, μετονομάστηκε σε Ελληνική Κομμουνιστική Νεολαία (ΕΚΟΝ) "Ρήγας Φεραίος", παρά τη διαφωνία ισχυρής τάσης, που επέμενε στη διατήρηση του ευρύτερου πολιτικού χαρακτήρα της οργάνωσης.

Η ΕΚΟΝ Ρήγας Φεραίος διασπάστηκε το Μάρτιο του 1978 με την ίδρυση της παράταξης Β΄ Πανελλαδική, που πήρε το όνομά της από τη Β΄ πανελλαδική συνδιάσκεψη της οργάνωσης, την οποία δεν ενέκρινε η ηγετική ομάδα του ΚΚΕ εσωτερικού. Η νέα παράταξη απέσπασε το 65% των μελών της ΕΚΟΝ Ρήγας Φεραίος και λειτούργησε μέχρι το 1981, οπότε και αυτοδιαλύθηκε.

Η φυσιογνωμία, οι αντιλήψεις η ιδεολογία της οργάνωσης ΕΚΟΝ Ρήγας Φεραίος διαμορφώθηκε από τις θέσεις και τις αναφορές του φιλοσοφικού και πολιτικού ρεύματος  του κριτικού μαρξισμού, που εκπροσωπούσαν θεωρητικοί όπως ο Νίκος Πουλαντζάς , ο Λουί Αλτουσέρ και ο Καστοριάδης, καθώς επίσης και σε γεγονότα διεθνούς εμβέλειας όπως ο Γαλλικός Μάης του '68, η εισβολή της Τσεχοσλοβακίας του 1968, η εξελίξεις και τα δρώμενα στην Κίνα κ.α.

Πηγή του κειμένου (αποσπάσματα) για τον «Ρήγα Φεραίος»: αρχείο Insider, Tvxs, Wikipedia, Κόκκινη Πιπεριά, Blog Χριστόφορου Βερναρδάκη, Εποχή, ΑΥΓΗ